Wąkrota azjatycka (Gotu kola) — właściwości adaptogenu (2024)

Wąkrota azjatycka ma wiele zastosowań. Poprawia krążenie w mikroangiopatii cukrzycowejiw niewydolności żylnej, zmniejsza także przepuszczalność małych naczyń włosowatych. W przebiegu miażdżycy stabilizuje blaszki miażdżycowe, obniża również ciśnienietętnicze. Wiele pojedynczych badań klinicznych wykazało redukcję obrzęków i poprawę krążenia u pacjentów z niewydolnością żylną poprzez stosowanie wąkroty przez 4-8 tygodni. Inne badania naukowe dowiodły, że stosowanie 60 mg ekstraktu z wąkroty 2 razy dziennie przez pół roku do roku powoduje poprawę krążenia i redukcję obrzęków w mikroangiopatii cukrzycowej.

W badaniach na zwierzętach wykazano dobroczynny wpływ wąkroty na mózg–chroni przed neurodegeneracją.U osób starszych ma poprawiać pamięć i funkcje poznawcze, chociaż badania kliniczne, w których stosowano wąkrotę, miłorząb japoński i DHA przez 4 miesiące, nie wykazałypoprawy pamięci ani funkcji poznawczych u osób starszych powyżej 65 roku życia.

Wąkrota ma również właściwości przeciwbakteryjne, jest szeroko stosowana w kosmetologii, gdyż stymuluje i wspomaga gojenie się ran i oparzeń. Badania wskazują, że krem z 3% zawartością wąkroty przyspiesza gojenie rany o około 7 dni w porównaniu z innym specjalistycznym kremem używanym w oparzeniach drugiego stopnia (z 1% sulfadiazyną srebra).

Wąkrota w postaci żeludo smarowania stosowana jest do leczenia blizn irozstępów, a także do poprawienia ogólnego stanu skóry.Wewnętrznie w postaci doustnej suplementacji również poprawia ogólny stan skóry, zwiększa nawilżenie i elastyczność. Roślina ta jest składnikiem wielu kosmetyków, wyrobów medycznych, czopków doodbytniczych i globulek dopochwowych, które mają za zadanie głównie nawilżać i regenerować skórę i błony śluzowe. Wąkrotka niweluje również cellulit. Usprawnia mikrokrążenie krwi imetabolizm w komórkach tkanki łącznej,zmniejsza średnicę komórek tłuszczowych idziała przeciwzapalnie. Dzięki wąkrotce w połączeniu z aktywnością fizyczną można osiągnąć bardzo dobre efekty.

Wąkrota azjatycka była znana już w medycynie chińskiej. Chińczycy stosowali tę roślinę w leczeniu gorączki i schorzeń układu oddechowego. W indyjskiej medycynie ajurwedyjskiej była stosowana do leczenia ran iwrzodów skóry. Była także wykorzystywanaw celu poprawy pamięci, do rewitalizacji mózgu i nerwów, do poprawy jasności umysłu, a także jako substancja tonizująca. W 1754 roku we Włoszech prawdopodobnie wyleczono sklerodermię (twardzina –twarda skóra) za pomocą wąkroty i następnie opisano ten przypadek. W latach 80. XIX wieku Francja zaczęła traktować wąkrotę jako leczniczy środek ziołowy. W latach 40. XX wieku z wąkroty wyizolowano wiele substancji aktywnych. W 1992 roku zyskała na popularności, gdyż badania wykazały, żemoże poprawiać pamięć. Co ciekawe, roślina ta nie byłaznana w USA aż do II wojny światowej. Dopiero rozpowszechnienie informacji owłaściwościach poprawiających pamięćsprawiło, żewzrosłozainteresowaniewąkrotą.

Wąkrota azjatycka (Centella asiatica), znana również jakowąkrotka azjatycka, gotu kola, CICA, trawa tygrysia czybrahmi, jest zaliczana do roślin adaptogennych z rodziny baldaszkowatych (Umbelliferae). Występuje naturalnie w Ameryce Południowej i Środkowej, w Afryce Środkowej i Południowej, w Australii i Azji Południowej. Rośniena podmokłych terenach, ciepłych, wilgotnych inasłonecznionych, a także na skalistych terenach klimatu tropikalnego i subtropikalnego. Niekiedy można ją również znaleźć w miejscach zaciemnionych. Rośnie nawet na terenach do 700 m n.p.m.

NazwaroślinyCentellapochodzi z łaciny od słowa centum, któreoznacza liczbę sto. Innanazwawąkroty togotu kola z języka syngaleskiego. Gotuoznacza kielichowy kształt, a kolaliść.Natomiast wtłumaczeniu z chińskiego oznacza „źródło młodości”. Z kolei nazwa trawa tygrysia według legendy indyjskiej wywodzi się stąd, że tygryswyleczył swoje rany, codziennie tarzając się w trawie.

Wąkrota azjatycka to wieloletniaroślina aromatyczna. Jej główny korzeń jest pionowy, łodyga jest płożącą się, z włoskami bądź bez w dolnej części. Zwęzłów łodygi wyrastają liście z długim ogonkiem (do 6 mm) i małym przylistkiem. Liście wąkroty (o średnicy od 1,3 cm do 6,3 cm) są nerkowate, okrągławe lub dłoniaste, karbowane na brzegach i zaokrąglone na wierzchołku. Na wierzchu są gładkie z promieniście ułożonymi grubymi żyłkami. Kwiatostanem jest baldach zawierający 1-5 siedzących kwiatów. Kwiaty mają barwę białą, ciemnoróżową lub czerwoną, są małe i bez szypułek. Owocem jest okrągła bądź owalna rozłupnia (do 8 mm długości), nasiona zaś są pojedyncze, ściśnięte poprzecznie. Wygląd wąkrotki może się zmieniać w zależności od warunków środowiska.

Surowcem wąkrotki jest cała roślina lub jej nadziemne części, zwłaszcza liście iłodygi.

Wąkrotka azjatycka zawiera składniki triterpenowe, które zmniejszają obrzęki kończyn dolnych i zmniejszają objawy przewlekłej niewydolności żylnej. Dzięki tym właściwościom jest wykorzystywana zarówno wewnętrznie w formie choćby kapsułek do połykania,jak i zewnętrznie w postaci kremów do smarowanianp. w leczeniu żylaków.

Roślina ta zawiera również flawonoidy, takie jak rutyna i kwercetyna, które uszczelniają naczynia krwionośne, działają przeciwzapalnie i antyoksydacyjnie, dzięki czemu wąkrotka ochraniastruktury mózgu przed niszczeniem komórek. Olejki eteryczne mają z koleidziałanie antybakteryjne.

Saponiny zawarte w wąkrocie przyspieszają gojenie ran, działają ochronnie na śluzówkę przewodu pokarmowego iżołądka. Madekasozydy pobudzają powstawanie włókien kolagenowych i elastynowych w tkankach, co przyspiesza procesregeneracji. Azjatykozydy obecne w roślinie działają przeciwzapalnie i antybakteryjnie,dzięki czemu służą do leczenia skóry z trądzikiem. Natomiast witaminy A, C, E, Kdziałają antyoksydacyjnie ipomagają wymiatać wolne rodniki.

Wąkrotka azjatycka jako ziele: 1-2 łyżki ziela zalać 1 szklanką wrzącej wody i parzyć pod przykryciem 20 minut. Pić po szklance naparu 1-2 razy dziennie, rano i w południe.

Wąkrotka azjatycka w proszku: pół do 1 łyżeczki proszku dziennie rano.

Stosować maksymalnie przez 3 miesiące, po tym czasie zrobić przerwę na 6 tygodni i ewentualnie ponowić kurację.

Nie łączyć z lekami nasennymi i uspokajającymi, np. z barbituranami i benzodiazepinami, gdyż gotu kola hamuje ich metabolizm, co może nasilać ich działanie nasenne i uspokajające.

Wąkrotki nie można również łączyć z lekami wpływającymi na pracę wątroby, ponieważ roślina zawiera składniki, które mogą ją uszkodzić. Nie zaleca się stosowania u osób, u których planowana jest operacja.

Nie należy stosowaćpowyżej 3 g dziennie i dłużej niż 3 miesiące. Po kuracji należy zrobić przerwę około 1,5 miesiąca. Nadmierne spożywanie może powodować bóle i zawroty głowy orazzaburzenia ze strony przewodu pokarmowego. Przyjmowanie preparatów z gotu kola o późnych godzinach popołudniowych może utrudniać zasypianie.

Nie stosować u kobiet w ciąży i karmiących.

Stosować bardzo ostrożnie u osób z chorobami wątroby.